Historia zmian ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego (cześć 2)

Szósta nowelizacja. W dniu 30.11.2015 weszła w życie Ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustaw regulujących warunki dostępu do wykonywania niektórych zawodów (Dz.U. 2015 poz. 1505). Zmieniono treść artykułu 2 ust. 1 pkt 1, a mianowicie dodano wyraz „jeżeli na podstawie i zasadach określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej przysługuje jej prawo podjęcia zatrudnienia lub samozatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej”, i po zmianie ten punkt otrzymał brzmienie: „ma obywatelstwo polskie albo obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, obywatelstwo Konfederacji Szwajcarskiej albo obywatelstwo innego państwa, jeżeli na podstawie i zasadach określonych w przepisach prawa Unii Europejskiej przysługuje jej prawo podjęcia zatrudnienia lub samozatrudnienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub, na zasadach wzajemności, obywatelstwo innego państwa”;

zniesiono wymóg uzyskania tytułu magistra zmieniając treść artykułu 2 ust. 1 pkt 5 z dotychczasowego: „ukończenia wyższych studiów i uzyskanie tytułu magistra lub równorzędnego w państwie, o którym mowa w pkt 1” na zapis: „ukończyła studia wyższe”, co oznacza, że wystarczy mieć tytuł licencjata lub inżyniera, bo studia wyższe to również studia pierwszego stopnia;

artykuł 2 uzupełniono ustępem 3 w brzmieniu: „Minister Sprawiedliwości może, w drodze decyzji, zwolnić kandydata na tłumacza przysięgłego z wymogu posiadania wykształcenia określonego w ust. 1 pkt 5, w szczególności gdy liczba tłumaczy przysięgłych określonego języka jest niewystarczająca dla ochrony interesu społecznego i potrzeb wymiaru sprawiedliwości. Zwolnienie następuje na wniosek kandydata na tłumacza przysięgłego złożony nie później niż 30 dni przed datą egzaminu.”;

uchylono artykuł 9 o brzmieniu: „Do dnia 31 stycznia każdego roku Minister Sprawiedliwości ogłasza, w formie obwieszczenia, w wydawanym przez niego dzienniku urzędowym, listę tłumaczy przysięgłych, powiadamiając o tym wojewodów. Wojewodowie udostępniają listy tłumaczy przysięgłych nieodpłatnie do powszechnego wglądu w miejscu do tego przeznaczonym, w siedzibie i godzinach pracy urzędu wojewódzkiego. W obwieszczeniu i listach, o których mowa w ust. 1 i 2, nie zamieszcza się danych wskazanych w art. 8 pkt 2, 4 i 9”;

uzupełniono artykuł 11 ustępem 2 o brzmieniu: „Minister Sprawiedliwości zawiesza tłumacza przysięgłego, na jego wniosek, w drodze decyzji, w wykonywaniu czynności tłumacza przysięgłego na okres wskazany we wniosku, nie dłuższy jednak niż 5 lat”;

w artykule 21 do obowiązków, za niedotrzymanie których tłumacz podlega odpowiedzialności zawodowej dodano obowiązek wymieniony w art. 8 ust. 2, czyli „Tłumacz ma obowiązek zgłoszenia zmiany danych objętych wpisem na listę w terminie 30 dni od daty powstania okoliczności uzasadniających zgłoszenie zmiany”;

artykuł 21 ust 1, który wymienia kary z tytułu odpowiedzialności zawodowej wobec tłumacza przysięgłego uzupełniono punktem 3: ”kara pieniężna nie niższa niż jedna dziesiąta kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym poprzedzającym wydanie prawomocnego orzeczenia w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 748, z późn. zm.24)) i nie wyższa niż to wynagrodzenie”.

Siódma nowelizacja. W dniu 18.01.2016 weszła w życie Ustawa z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. 2016 poz. 65). Do artykułu 18 dodano ust. 1a w brzmieniu: „1a. Tłumacz przysięgły może, za pomocą bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu, poświadczyć tłumaczenie lub odpis pisma w postaci elektronicznej. Poświadczenie odpisu pisma w postaci elektronicznej może być dokonane tylko na podstawie oryginału, tłumaczenia lub odpisu dokumentu w formie pisemnej” oraz ust. 1b w brzmieniu: „1b. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, może określić, w drodze rozporządzenia, dodatkowe warunki techniczne i organizacyjne potwierdzania i obsługi danych zamieszczanych w certyfikatach kwalifikowanych wydanych dla tłumaczy przysięgłych, mając na względzie potrzebę identyfikacji tłumaczy przysięgłych oraz kierując się potrzebą zapewnienia odpowiedniego bezpieczeństwa podpisu elektronicznego przy wykonywaniu zadań tłumacza przysięgłego”.

Ósma nowelizacja. W dniu 07.10.2016 weszła w życie Ustawa z dnia 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej (Dz.U. 2016 poz. 1579). art. 18 ust. 1a otrzymuje brzmienie: „1a. Tłumacz przysięgły może, za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego, poświadczyć tłumaczenie lub odpis pisma w postaci elektronicznej. Poświadczenie odpisu pisma w postaci elektronicznej może być dokonane tylko na podstawie oryginału, tłumaczenia lub odpisu dokumentu w formie pisemnej.”

Dziewiąta nowelizacja. W dniu 01.10.2018 weszła w życie Ustawa z dnia 3 lipca 2018 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. 2018 poz. 1669). Zniesiono wymóg dotyczący członków Komisji Egzaminacyjnej, a mianowicie nauczyciele akademickie nie muszą pracować w szkołach wyższych. Art. 3 w ust. 3 pkt 1 otrzymał brzmienie: „czterech spośród nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia na kierunku filologia, wskazanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki”.

Podsumowując, chcę przytoczyć badanie Pani Karoliny Nartowskiej, opublikowane jej artykule: Nartowska, K., 2018, „Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego a tłumaczenie sądowe w Polsce”, [w:] Rocznik Przekładoznawczy 13, s. 171-193, 2018, pokazujące jak nowe przepisy zmieniły sytuacje na runku tłumaczeń przysięgłych: „Spośród całkowitej liczby tłumaczy przysięgłych w Polsce, wynoszącej obecnie 10841, z czego prawie 83% to tłumacze tylko czterech języków: niemieckiego, angielskiego, rosyjskiego i  francuskiego, zaledwie ułamek, a dokładnie 7,5%, zostało ustanowionych zgodnie z wymogami Ustawy. Wynika z tego, że 10000 polskich tłumaczy przysięgłych została ustanowiona do wejścia w życie Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, a mianowicie na mocy przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych (Dz. U. nr 18 poz. 112)”.

A więc po wprowadzeniu nowych wymogów dotyczących weryfikacja kompetencji kandydatów na tłumaczy przysięgłych ilość zapisów na listę tłumaczy przysięgłych gwałtownie spadła. I żeby zmienić tę sytuację ustawodawca zaczął wprowadzać uproszczenia, znosić ograniczenia, rozszerzać listę osób, chętnych być tłumaczem przysięgłym.