Historia zmian ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego (cześć 1)

Do czasu wejścia w życie Ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego, czyli do 25 stycznia 2005 r. (Dz.U. 2004 nr 273 poz. 2702), aktem prawnym, który regulował wykonywanie zawodu tłumacza przysięgłego było Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwosci z dnia 8 czerwca 1987 r. w sprawie biegłych sądowych i tłumaczy przysięgłych (Dz.U. Nr 18, poz. 112). Rozporządzenie to nie zawierało wymogu zdania egzaminu, stanowiąc, że znajomość języka obcego oraz umiejętność tłumaczenia powinna być wykazana dyplomem ukończenia studiów wyższych i uzyskaniem tytułu zawodowego magistra odpowiednich dla danego języka wyższych studiów filologicznych lub studiów w zakresie lingwistyki stosowanej. Za zgodą Ministra Sprawiedliwości dopuszczalne było wykazanie znajomości języka obcego oraz umiejętności tłumaczenia również innym dyplomem lub świadectwem. Według § 17 w/w rozporządzenia: „Tłumaczem języka obcego może być ustanowiona osoba, która: posiada obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich; ukończyła 26 lat życia; wykaże odpowiednią znajomość języka polskiego i języka obcego, dla którego ma być ustanowiona tłu¬maczem, oraz umiejętność tłumaczenia; daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków tłumacza; ukończyła studia wyższe; wyrazi zgodę na pełnienie funkcji tłumacza. Ust. 2 W szczególnie uzasadnionych wypadkach, a zwłaszcza w tazie braku tłumaczy z danego języka, prezes może odstąpić od warunku określonego w ust. 1 pkt 5.

Zgodnie z § 18 „Znajomość języka obcego oraz umiejętność tłumaczenia powinna byc wykazana dyplomem ukończenia odpowiednich dla tego języka wyższych studiów filologicznych lub studiów w zakresie lingwistyki stosowanej. Znajomość języka obcego oraz umiejętność tłumaczenia może być za zgodę Ministra Sprawiedliwości wykazana również innym dyplomem lub świadectwem albo stwierdzona w inny sposób. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do wykazania znajomości języka polskiego”.

Dotychczasowe Rozporządzenie zmieniła Ustawa o zawodzie tłumacza przysięgłego, która weszła w życie 25 stycznia 2005 r. wprowadzając nowy tryb i zasady ustanawiania tłumaczy przysięgłych. Ustawa pozbawiła prezesów sądów okręgowych kompetencji do ustanawiania tłumaczy przysięgłych, a organem dokonującym wpisu na listę tłumaczy przysięgłych, po spełnieniu przez kandydata ustawowych wymogów i zdaniu egzaminu, stał się Minister Sprawiedliwości. Od wejścia w życie, czyli od 2005 roku, dokonano jej nowelizacji 9 razy. Według informacji podanej na stronie ISAP – Internetowy System Aktów Prawnych, przedstawiam te zmiany chronologicznie.

Pierwsza nowelizacja. W dniu 12.07.2006 weszła w życie Ustawa z dnia 12 maja 2006 r. o zmianie ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. 2006 nr 107 poz. 722). Główna zmiana dotyczyła artykułu 33. Artykuł uzupełniono punktem 2, czyli rozszerzono listę osób, które stają się tłumaczami przysięgłymi na dotychczasowych warunkach, a mianowicie oprócz osób, które uzyskały uprawnienia tłumacza przysięgłego na podstawie przepisów dotychczasowych, dodano osób, którzy zostały ustanowione tłumaczami przysięgłymi na podstawie przepisów obowiązujących przed dniem wejścia w życie ustawy, lecz nie złożyły przyrzeczenia wobec prezesa sądu okręgowego. Także wydłużono im termin złożenia wniosku z 6 miesięcy do 2 lat.

Druga nowelizacja. W dniu 02.01.2011 weszła w życie Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U. 2010 nr 182 poz. 1228). Zmiana dotyczyła art. 7. Wprowadzono zmiany w treści ślubowania. Dotychczasowy wyraz: „dochowując tajemnicy państwowej i innej tajemnicy prawnie chronionej” zmieniono na: „dochowując tajemnicy prawnie chronionej”, czyli wyłączono pojęcie „tajemnicy państwowej”. Związano to z przyjęciem ustawy o ochronie informacji niejawnych, określającej nowe zasady ochrony informacji niejawnych.

Trzecia nowelizacja. W dniu 01.07.2011 weszła w życie Ustawa z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczaniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz.U. 2011 nr 106 poz. 622). Wprowadzono następujące zmiany: 1) w art. 2 ust. 1 pkt 1 dodano „Konfederacji Szwajcarskiej”;

W art. 2 ust. 1 pkt 5 zniesiono dotychczasowy wymóg ukończenia magisterskich studiów wyższych na kierunku filologia lub magisterskich studiów na innym kierunku i studiów podyplomowych w zakresie tłumaczenia, odpowiednich dla tego języka i ustanowiono wymóg „ukończenia wyższych studiów i uzyskanie tytułu magistra lub równorzędnego w państwie, o którym mowa w pkt 1”;

W artykule 4 uchylono ustęp 3, który stanowił, że „w razie niedostatecznego wyniku egzaminu kandydat na tłumacza przysięgłego może przystąpić do ponownego jego składania nie wcześniej niż po upływie roku od daty poprzedniego egzaminu”;

Zmieniono treść art. 6 ust. 2 z dotychczasowej: „Osoba, która nabyła uprawnienia do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego, podlega wpisowi, na swój wniosek, na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości” na: „Osoba, która złożyła ślubowanie, o którym mowa w ust. 1, podlega z urzędu wpisowi na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości.”.

Czwarta nowelizacja. W dniu 01.07.2015 weszła w życie Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2013 poz. 1247) Zmiany dotyczyły artykułu 28: w zniesienia zapisu: „dotyczące postępowania uproszczonego” w dotychczasowym zapisie „W sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.17) dotyczące postępowania uproszczonego. Nie stosuje się przepisów o oskarżycielu prywatnym, powodzie cywilnym, przedstawicielu społecznym, o postępowaniu przygotowawczym oraz środkach przymusu, z wyjątkiem przepisów o karze pieniężnej”.

Piąta nowelizacja. W dniu 01.03.2015 weszła w życie Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. 2014 poz. 1741). Artykuł 14 uzupełniono ustępem 2 w następującym brzmieniu: „Dokonując tłumaczenia imion i nazwisk z języków nieposługujących się alfabetem łacińskim lub posługujących się innym systemem pisma, tłumacz dokonuje transliteracji lub transkrypcji tych imion i nazwisk na podstawie dokumentów podróży lub ich kopii, a w przypadku braku tych dokumentów dokonuje tłumaczenia zgodnie z regułami pisowni obowiązującymi w kraju, w którym został sporządzony tłumaczony dokument.”.